Biografie, 1883 - 1885
Vincent ging weer bij zijn ouders wonen, in Nuenen. Daar schilderde en schetste Van Gogh boeren, wevers en arbeiders en begon hij aan De aardappeleters. Om zich te ontwikkelen als kunstenaar verhuisde hij eerst een paar maanden naar Antwerpen en daarna naar Parijs.
In december 1883 ging Vincent weer bij zijn ouders wonen. Hij startte in een klein atelier aan de achterzijde van het huis, maar huurde na een paar maanden een grotere ruimte elders in het dorp.
Nuenen was een ideale omgeving voor een ‘boerenschilder’. Er woonden veel boeren, landarbeiders en wevers. Vincent schetste en schilderde ze wanneer hij maar kon. Begin 1884 stelde hij Theo voor dat die eigenaar zou worden van zijn werk, in ruil voor het geld dat hij Vincent stuurde:
'Nu heb ik U een voorstel te doen voor ’t vervolg. Laat ik U van mijn werk sturen en neem gij er van wat gij hebben wilt doch het geld dat na Maart ik zou ontvangen van U sta ik op ik moge beschouwen als door mij verdiend geld.'
Vincent aan Theo, Nuenen, ca. 15 januari 1884
Het was de bedoeling dat Theo de schilderijen zou verkopen in de kunsthandel in Parijs, maar daar kwam niets van terecht. De Franse smaak was meer gericht op kleur en Vincents werk was vooral erg donker. Het zou nog even duren voordat daar echt verandering in kwam.
De achterkant van de pastorie in Nuenen. Vincents atelier was in de lage aanbouw rechts
Vincent van Gogh, De pastorie te Nuenen, 1885
Voor Vincents ouders was het samenwonen met hun zoon niet makkelijk. Hij was eigengereid en kleedde zich bijvoorbeeld niet netjes. Kort na het overlijden van zijn vader (eind maart 1885) verliet hij het huis van zijn ouders om in zijn atelier te gaan wonen. Daar begon hij aan het werk voor De aardappeleters.
Vincent bereidde met vele studies 'dat geval van die boeren rond een schotel aardappels s’avonds' voor. Het grootste deel van zijn geld ging op aan kunstenaarsmaterialen. Later in het jaar besloot Vincent zich in te schrijven aan de kunstacademie van Antwerpen. Hij zou niet meer in Nederland terugkeren.
Vincent van Gogh, De aardappeleters, 1885
Antwerpen had Vincent veel te bieden: goede materialen, tekenclubs met modellen en volop kunst in kerken, musea en galeries. De tekenlessen aan de kunstacademie vond hij echter veel te traditioneel.
'De teekeningen die ik er zie vind ik eigentlijk allen fataal slecht – en radicaal verkeerd. En ik weet wel dat de mijne glad anders is – wie ’t nu bij ’t regte eind heeft moet de tijd maar leeren. Gevoel van wat een antiek beeld is hebben ze goddomme geen van allen.'
Vincent aan Theo, Antwerpen 19 of 20 januari 1886
Vincent van Gogh, De discuswerper, 1886
Vincent van Gogh, Kop van een skelet met brandende sigaret, 1886
Vincent bleef niet lang in Antwerpen. Met Theo overlegde hij het plan om naar Parijs te komen en les te nemen in het atelier van Fernand Cormon. Die schilder was onder buitenlandse studenten erg populair. Theo vond het verstandig eerst een appartement te zoeken dat groot genoeg was voor hemzelf en zijn broer. Maar voordat dit was gelukt arriveerde Vincent eind februari 1886 al in Parijs.
'Neem me niet kwalijk dat ik rechtstreeks gekomen ben. Ik heb er zo lang over nagedacht en ik geloof dat we op deze manier tijd winnen.'
Vincent aan Theo, Parijs, 28 februari 1886
Het briefje waarin Vincent aan Theo liet weten dat hij in Parijs was aangekomen. Het is snel geschreven, op een blaadje uit Vincents schetsboekje
