Biografie, 1888 - 1889
De tijd die Vincent in Zuid-Frankijk doorbracht, was een roerige periode in zijn leven. Hij genoot van de zonovergoten landschappen en wist zijn schilderkunst tot nieuwe hoogten te brengen. Hij werd ziek en sneed zijn oor af, maar ondanks alles bleef hij werken. In deze periode maakte Vincent zijn beroemdste schilderijen en tekeningen.
Enthousiast over het heldere licht en de kleuren in Arles ging Vincent vol passie aan het werk. Hij schilderde bloeiende boomgaarden en het binnenhalen van de oogst. Hij maakte een reisje naar zee waar hij de boten schilderde. Zijn stijl werd losser en expressiever.
Met Theo schreef hij over het plan om in Arles een ‘Atelier van het Zuiden’ te vestigen: een groep kunstenaars waarvan Theo het werk in Parijs zou kunnen verkopen.
'Je weet dat ik het altijd dwaas heb gevonden dat schilders alleen leven etc. Je verliest altijd als je alleen bent' (Vincent aan Theo, op 28 of 29 mei 1888)
Vincent van Gogh, De oogst, 1888
Vincent van Gogh, Vissersboten op het strand van Les Saintes-Maries-de-la-Mer, 1888
Met een ‘kunstenaarskolonie’ in gedachten huurde Vincent vier kamers in het ‘gele huis’ aan de Place Lamartine. De eerste, en uiteindelijk enige kunstenaar die bij hem kwam wonen was Paul Gauguin. Die arriveerde eind oktober 1888 in Arles. Daar was wel wat aandringen voor nodig geweest, zoals een financiële bijdrage van Theo. Maar die had daarbij het welzijn van Vincent voor ogen:
'Gauguin komt dus, dat zal je leven flink veranderen. Ik hoop dat jouw poging om van je huis een plek te maken waar kunstenaars zich thuis voelen, zal slagen.' (Theo aan Vincent, Parijs, 19 oktober 1888)
Paul Gauguin
Het ‘gele huis’, waar Vincent woonde in Arles
Vincent en Gauguin gingen hard aan het werk, maar hun samenwonen en samenwerken leidde niet alleen tot bijzondere schilderijen. De twee mannen hadden regelmatig heftige discussies. Hun ideeën over kunst bleken flink te verschillen:
'Gauguin en ik praten veel over Delacroix, Rembrandt, &c. De discussies zijn uiterst geladen, soms hebben we na afloop een hoofd dat zo leeg is als een elektrische batterij na de ontlading.'
Vincent aan Theo, Arles, 17 of 18 december 1888
Paul Gauguin, Vincent van Gogh zonnebloemen schilderend, 1888
Vincent van Gogh, Portret van Gauguin, 1888
Waar Gauguin vooral werkte vanuit zijn geheugen en zijn fantasie, schilderde Vincent het liefst direct wat hij kon zien. Door hun verschillende karakters liepen de spanningen steeds hoger op.
Toen Gauguin dreigde te vertrekken werd de druk Vincent teveel. Hij raakte zo in de war, dat hij zijn vriend bedreigde met een scheermes. Later die avond sneed hij in het ‘gele huis’ zijn linkeroor af. Hij wikkelde het in een krant en bezorgde het bij een prostituee in de vlakbij gelegen rosse buurt.
Bericht over het oor-incident uit de plaatselijke krant 'Forum Républicain'. Zondag 30 december 1888
De ochtend nadat hij zijn oor had afgesneden, werd Vincent opgenomen in het ziekenhuis van Arles. Zodra hij het hoorde nam Theo de trein om hem te bezoeken:
'Ik heb Vincent gevonden in het ziekenhuis te Arles. Te groote opgewondenheid heeft aan zijn omgeving doen zien dat hij gedurende de laatste dagen de symptomen van de verschrikkelijkste ziekte, waanzinnigheid, in zich had & eene vlaag van fièvre chaude waarin hij zichzelf met een mes gewond heeft was oorzaak, dat hij naar het hospitaal vervoerd werdt. Is hij voor goed krankzinnig? de dokters vrezen het maar durven het nog niet zeker zeggen (…)' (Theo van Gogh aan Jo Bonger, 28 december 1888)
Direct na het ziekenbezoek reisde Theo terug naar Parijs, en ook Gauguin vertrok naar Parijs. Vincents droom van een gezamenlijk atelier bleek van korte duur. Hij kon zich maar weinig van het oor-incident herinneren.
Toen hij begin januari 1889 uit het ziekenhuis kwam begon hij weer met schilderen. Maar in de maanden erna ging het op en neer met zijn mentale gezondheid. Uit angst voor een nieuwe ziektecrisis liet hij zich in mei vrijwillig opnemen in de psychiatrische instelling Saint-Paul-de-Mausole in Saint-Rémy.
Emile Schuffenecker maakte deze kopie van Vincents zelfportret met verbonden oor
Vincent werkte door, ondanks zijn ziekte. In zijn periode in Zuid-Frankrijk maakte Vincent zelfs zijn beroemdste schilderijen en tekeningen. Bekijk de video en ontdek welke werken dat zijn.
