
Théophile Alexandre Steinlen, Affiche voor de tournee van Le Chat Noir, 1896

Maurice Denis, De poses zijn ongedwongen en ingetogen (Les attitudes sont faciles et chastes), 1899

Henri Gabriel Ibels, In het circus (Au cirque), 1893
Het Van Gogh Museum beheert een van de belangrijkste collecties Franse prentkunst uit de tweede helft van de 19de eeuw (1850-1905) ter wereld. Deze bijzondere collectie is vanwege lichtgevoeligheid niet vaak in het museum te bewonderen, maar wel online.
Het Van Gogh Museum verzamelt prenten uit het fin de siècle (1890-1905) sinds een spectaculaire aankoop in 2000. In één klap werden zo’n 800 prenten uit de particuliere collectie Feldhaus voor het museum verworven door de Vincent van Gogh Stichting.
De collectie wordt doorlopend uitgebreid met aankopen. De afgelopen jaren ligt de nadruk in het verzamelen meer op de prentkunst vanaf 1850, zoals prenten van de impressionisten en andere tijdgenoten van Vincent van Gogh. Inmiddels telt deze unieke verzameling ruim 2.000 prenten.
Grafiek was in het fin de siècle een ware rage onder kunstenaars. Er werden talloze artistiek hoogwaardige prenten gemaakt. Traditioneel werden prenten vooral gebruikt om schilderijen en tekeningen te reproduceren, maar rond 1890 veranderde dit.
Er kwam steeds meer nadruk op de kunstzinnige kwaliteit en de grafiek werd een autonome kunstvorm. Bijna alle Franse moderne kunstenaars (denk aan beroemdheden als Gauguin, Toulouse-Lautrec, de Nabis en Steinlen) experimenteerden met lithografie, ets of houtsnede.
De prachtige, vaak kleurrijke kunstwerken die hier uit voortkwamen, hingen niet alleen in galeries of thuis bij verzamelaars, maar in heel Parijs. Iedereen kwam in aanraking met de prentkunst doordat kunstenaars op grote schaal affiches, theaterprogramma’s, bladmuziek en boeken ontwierpen. Zo wilden ze hun kunst integreren in het dagelijks leven.
Théophile Alexandre Steinlen, Affiche voor de tournee van Le Chat Noir, 1896
Maurice Denis, De poses zijn ongedwongen en ingetogen (Les attitudes sont faciles et chastes), 1899
Henri Gabriel Ibels, In het circus (Au cirque), 1893
De Franse wereld van de prentkunst blijkt in deze periode hecht te zijn geweest, want elke individuele prent is op diverse manieren verbonden met talloze andere prenten.
Zo deelden kunstenaars dezelfde invloeden en stijlkenmerken en komen ook hun onderwerpen, technieken en papiersoorten overeen. Kunstenaars werkten steeds met dezelfde drukkers en uitgevers, bestemden prenten voor dezelfde prentenalbums en tijdschriften en werkten met dezelfde café-concertartiesten, theatermakers en handelaren.
Er zijn meer dan 1.300 thema's aan de Franse prentencollectie toegekend. De trefwoorden gaan onder meer over techniek en stijl, de betrokken drukkers, uitgevers, auteurs, artiesten en theatermakers, maar vooral ook de onderwerpen van de prenten.
Door het systematisch taggen van alle prenten, zijn de grotere verbanden, verhalen en thema’s als vanzelf komen bovendrijven. Op de themapagina’s vind je meer informatie over de belangrijkste en meest voorkomende verbanden. Zo valt er veel te leren over dit fascinerende cultuurtijdperk.
Henri Rivière, Feest op de Seine, 14 juli (Fête sur la Seine, le 14 Juillet), 1902
Pierre Bonnard, Het wasvrouwtje (La petite blanchisseuse), 1896
Félix Vallotton, Luiheid (La paresse), 1896
De online prentencollectie is het resultaat van een meerjarig onderzoek dat ruimhartig is ondersteund door de Vincent van Gogh Stichting.
In 2012 zijn de eerste tastbare resultaten van het onderzoek gepresenteerd: de tentoonstelling Schoonheid in veelvoud. Hoogtepunten uit de prentencollectie en de publicatie Prentkunst in Parijs. De rage van het fin de siècle. In 2017 werd het onderzoeksproject afgerond met de tentoonstelling Prints in Paris 1900. Van elitair tot populair en de gelijknamige catalogus.
Het ontwikkelen van deze online deelcollectie in 2017 is mogelijk gemaakt door de steun van de Vincent van Gogh Stichting en Fonds 21.
Pierre Bonnard, Affiche voor het merk France-Champagne, 1891
Henri de Toulouse-Lautrec, Vrouw bij een wasteil, de wasteil (Femme au tub, le tub), 1896
Henri de Toulouse-Lautrec, Frontispice, 1896