Voyeurisme
Voorstellingen van het toilet maken boden de doorgaans mannelijke prentverzamelaars toegang tot een voor hen verboden wereld van naakte of half ontklede vrouwen met loshangende haren die zich onbespied waanden.
Dit voyeuristische plezier werd versterkt door de gekozen hoeken – van bovenaf, of op de rug gezien – en door de vrije poses die de vrouwen tijdens het wassen innamen. De strategisch geplaatste spiegels stelden de beschouwer in de gelegenheid de vrouwen ook van voren te bekijken.
Intieme rituelen
Toch is niet elke toiletscène een expliciet erotische voorstelling. Prentkunstenaars verbeeldden het boudoir ook als stemmige plek voor de geest, waar de vrouw ongestoord kon dagdromen.
Het toilet maken vertegenwoordigde in dat geval een ‘stil ritueel’, dat de beschouwer aanzette tot reflectie en mijmeringen.
Henri de Toulouse-Lautrec, Vrouw die zich kamt, het kapsel (Femme qui se peigne, la coiffure), 1896
Maximilien Luce, Vrouw die haar haar kamt (Femme se coiffant), 1894
James Pitcairn-Knowles, Proefdruk voor Het bad (Le bain) uit het prentenalbum L'Album des peintres-graveurs, 1896
Verder lezen:
- Michelle Perrot, Philippe Ariès, Georges Duby, A History of Private Life IV. From the Fires of Revolution to the Great War, Cambridge 1990
- Susan Hollis Clayson, ‘Looking within the Cell of Privacy’, in Peter Parshall et al., The Darker Side of Light. Arts of Privacy, 1850-1900, Londen 2009
- Nadeije Laneyrie-Dagen, Georges Vigarello, La toilette. Naissance de l'intime, Parijs 2015