Er is een nieuwe tekening van Vincent van Gogh ontdekt: De heuvel van Montmartre met steengroeve uit maart 1886. Dat blijkt uit uitgebreid onderzoek door het Van Gogh Museum naar onderwerp, stijl, techniek, materiaalgebruik en herkomst van deze tot nu toe onbekende tekening die in bezit is van de Van Vlissingen Art Foundation.
Met deze vondst kon ook een vergelijkbare tekening die eerder was afgeschreven opnieuw aan Van Gogh worden toegekend. Dat werk, getiteld De heuvel van Montmartre (1886) bevindt zich in het Van Gogh Museum en is in onderwerp, formaat, stijl, techniek en materiaalgebruik onmiskenbaar verwant aan de nieuw ontdekte tekening. Axel Rüger (directeur Van Gogh Museum): “Het is fantastisch nieuws dat hiermee twee tekeningen definitief aan het oeuvre van Van Gogh kunnen worden toegevoegd.”
Beide tekeningen zijn te zien in Impressionism & Beyond. A Wonderful Journey in Singer Laren, een tentoonstelling van Franse impressionisten, postimpressionisten en expressionisten uit de Van Vlissingen Art Foundation.
Van Gogh op zoek naar eigen stijl
Teio Meedendorp, senior onderzoeker van het Van Gogh Museum: “De twee tekeningen zijn overduidelijk van dezelfde hand, en in stijl verwant aan Van Goghs modeltekeningen die hij begin 1886 eerst in Antwerpen en vervolgens in Parijs op het atelier van Cormon maakte. Ook de gebruikte tekenmaterialen zijn identiek en de onderwerpen zijn te verbinden met schilderijen die Van Gogh in het voorjaar en in de vroege zomer op Montmartre maakte. Binnen het getekende oeuvre van Van Gogh zijn dit twee opvallende werken die mooi illustreren hoezeer hij in de periode winter/voorjaar 1886 nog op zoek was naar een eigen stijl. Ze illustreren een fase in het leerproces van de kunstenaar, die zichzelf in Parijs uiteindelijk opnieuw uitvond, maar hier nog even het traditionele artistieke pad bewandelde.”
Het werk in het Van Gogh Museum werd eerder afgeschreven mede op basis van te weinig vergelijkingsmateriaal; de relatie met de studies bij Cormon werd niet gelegd omdat algemeen werd aangenomen dat Van Gogh dat atelier pas in het najaar van 1886 bezocht.
Herkomst
Uit onderzoek bleek verder dat De heuvel van Montmartre met steengroeve ooit deel uitmaakte van de collectie van Vincent en Theo van Gogh. Theo’s weduwe Johanna van Gogh-Bonger gaf het werk in 1911 in consignatie aan de kunsthandelaar J.H. de Bois in Haarlem die het omstreeks 1917 verkocht, waarna het uit het zicht verdween. Dit was elf jaar voordat de eerste oeuvrecatalogus van Van Gogh verscheen (De la Faille 1928). De tekening is nimmer tentoongesteld en nooit eerder gepubliceerd.
Laatst ontdekte tekening in 2012
Er zijn ruim 900 tekeningen van Van Gogh bekend, naast een vijftal schetsboekjes. Ruim de helft van zijn volledig getekende oeuvre, ongeveer 500 tekeningen en de schetsboekjes, bevindt zich in het Van Gogh Museum. In 2012 werd voor het laatst een nieuwe tekening van Van Gogh ontdekt, de vroege potloodtekening ‘Kop van een Romeinse jongen (naar Bargue naar Bonnat)’ uit 1880, een kopie naar een voorbeeld uit de tekencursus van Charles Bargue.
Vincent van Gogh, De Heuvel van Montmartre, 1886.
Vincent van Gogh, De heuvel van Montmartre met steengroeve, maart 1886. Van Vlissingen Art Foundation.