Onder de noemer Van Gogh inspireert. Matisse, Kirchner, Kandinsky. Hoogtepunten uit de Merzbacher Collectie toont het museum met deze schilderijen de impact van Vincent van Gogh op de belangrijkste kunstenaars aan het begin van de 20ste eeuw. Het is de eerste keer dat de topstukken van kunstenaars als Henri Matisse, Ernst Ludwig Kirchner en Wassily Kandinsky in Nederland te zien zijn. De Merzbacher Collectie, bijeengebracht door Werner en Gabrielle Merzbacher, wordt gezien als één van de mooiste particuliere kunstverzamelingen ter wereld. De presentatie vindt plaats op de derde verdieping van het Van Gogh Museum.
Veertien topstukken voor het eerst in Nederland
In de presentatie Van Gogh inspireert. Matisse, Kirchner, Kandinsky. Hoogtepunten uit de Merzbacher Collectie besteedt het Van Gogh Museum aandacht aan de wijze waarop Van Gogh de Franse fauvisten en Duitse expressionisten beïnvloed heeft. Veertien werken uit de Merzbacher Collectie worden getoond, waarbij de belangrijkste kunstenaars van het fauvisme (onder wie Matisse, Derain, De Vlaminck en Braque) en het Duitse expressionisme (onder wie Kirchner, Kandinsky, Jawlensky en Pechstein) wordt vertegenwoordigd.
Onderdeel van de selectie zijn Interieur in Collioure (Middagrust) van fauvist Henri Matisse, Herfstlandschap met boten van Der Blaue Reiter-kunstenaar Wassily Kandinsky en het expressieve Meisje met kat, Fränzi van Die Brücke-kunstenaar Ernst Ludwig Kirchner. Stuk voor stuk iconische voorbeelden binnen het oeuvre van de kunstenaars. De Merzbacher Collectie, bijeengebracht door Werner en Gabrielle Merzbacher, wordt gezien als één van de mooiste particuliere kunstverzamelingen ter wereld. Alle bruiklenen worden voor het eerst in Nederland getoond.
Van Gogh: ‘een vader voor ons allen!’
Vincent van Gogh schreef in een brief aan zijn broer Theo dat ‘schilders als ze dood en begraven zijn via hun werk tot verschillende nieuwe generaties spreken’. Inderdaad werd Van Gogh een lichtend voorbeeld voor kunstenaarsgeneraties na hem. Vanaf 1905 zochten de fauvisten in Frankrijk en de Duitse expressionisten van Die Brücke en Der Blaue Reiter naar manieren om de zeggingskracht van hun werken te vergroten.
Van Goghs kleurrijke, levendige en emotioneel geladen schilderijen vormden daarbij een bron van inspiratie. De bezieling in zijn werk sterkte zowel de fauvisten als de expressionisten in de behoefte hun gevoelens te uiten in hun kunst. Deze vernieuwers zochten vrijheid in vorm en kleur en gingen daarin een stap verder dan Van Gogh. Of zoals Brücke-kunstenaar Max Pechstein later verklaarde: ‘Van Gogh was een vader voor ons allen!’
Bijzondere bruikleen
In de nieuwe presentatie van de vaste collectie (sinds november 2014) presenteert het Van Gogh Museum de meesterwerken van Vincent van Gogh en het verhaal van zijn leven en kunstenaarschap in de bredere context van zijn tijd. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan zijn voorbeelden, tijdgenoten en de kunstenaars die door hem zijn geïnspireerd.
Het Van Gogh Museum streeft ernaar de vaste opstelling regelmatig te actualiseren door aanwinsten en tijdelijke presentaties. Om het verhaal van Van Gogh door te trekken tot de 20ste en zelfs 21ste eeuw wordt gebruikgemaakt van bruiklenen uit museale en particuliere collecties. Dankzij deze bruiklenen uit de Merzbacher Collectie wordt de doorwerking van Van Goghs kunst inzichtelijk gemaakt.
Publicatie en rondleiding
Bij de presentatie Van Gogh inspireert. Matisse, Kirchner, Kandinsky. Hoogtepunten uit de Merzbacher Collectie verschijnt een beknopte publicatie waarin de relatie tussen de kunstenaars uit de Merzbacher Collectie en Vincent van Gogh wordt belicht.
Gedurende de presentatie zullen er tevens rondleiders op gezette tijden een zogeheten Verhaal op zaal aanbieden waarin de samenhang tussen de schilderijen en het werk van Van Gogh wordt benadrukt. Ook worden er in september en oktober schilderworkshops geïnspireerd op het fauvisme aangeboden en is er een lezing op zondag 4 september.
Alexej von Jawlensky, Donkerblauwe tulband (Helene met donkerblauwe tulband), 1910, olieverf op karton op panel, 72 x 69 cm, Merzbacher Kunststiftung