De tentoonstelling Anselm Kiefer - Sag mir wo die Blumen sind, zal van 7 maart tot en met 9 juni 2025 te zien zijn. De tentoonstelling omvat vijfentwintig werken van Anselm Kiefer, waaronder schilderijen, installaties, films en werken op papier, verdeeld over beide musea.
Anselm Kiefer, Sag mir wo die Blumen sind, 2024, emulsie, olie, acryl, schellak, bladgoud, sediment van elektrolyse, klei, gedroogde bloemen, stro, stof, staal, houtskool en collage van canvas op canvas. Copyright: Anselm Kiefer. Foto: Nina Slavcheva
Focus in het Van Gogh Museum
In het Van Gogh Museum ligt de focus op de terugkerende invloed van Vincent van Gogh op het werk van Kiefer. Toen hij zeventien was, ontving Kiefer een beurs om een reis te maken. Hij koos ervoor om in de voetsporen van Van Gogh vanuit Nederland via België naar Frankrijk te reizen. Sindsdien zijn Van Gogh en zijn werk altijd een belangrijke inspiratiebron voor hem gebleven. In de tentoonstelling zijn zeven sleutelwerken van Van Gogh te zien naast nooit eerder getoonde schilderijen en dertien vroege tekeningen van Kiefer. Zo worden schilderijen als Van Goghs Korenveld met kraaien (1890) getoond naast Kiefers monumentale werken met hetzelfde thema.
Emilie Gordenker, directeur van het Van Gogh Museum:
‘Anselm Kiefer is al vanaf zijn vroege jaren betrokken bij het werk van Van Gogh. Soms is de inspiratie bijna letterlijk, zoals in het gebruik van zonnebloemen en de compositie van zijn landschappen. Het recente werk van Kiefer - hier voor het eerst tentoongesteld - laat zien hoe Van Gogh vandaag de dag nog steeds zijn stempel drukt op zijn werk.’
Focus in het Stedelijk Museum
In het Stedelijk Museum ligt de nadruk op Kiefers sterke band met Nederland, en in het bijzonder met het museum zelf, dat een cruciale rol speelde in zijn loopbaan. Het Stedelijk verwierf al in een vroeg stadium Innenraum (1981) en Märkischer Sand (1982), en organiseerde in 1986 een succesvolle solotentoonstelling van zijn werk. Deze tentoonstelling biedt niet alleen de unieke kans om al Kiefers werken uit de collectie van het Stedelijk bij elkaar te zien, maar ook om kennis te maken met zijn recentere schilderijen en twee nieuwe ruimtelijke installaties.
Het titelwerk Sag mir wo die Blumen sind is een schilderkunstige installatie van 24 meter lang waaraan Kiefer op dit moment nog de laatste hand legt en die de gehele omloop van de historische trap van het Stedelijk zal beslaan. De tweede installatie, Steigend, steigend, sinke nieder, is gemaakt van foto's en lood, een materiaal dat in veel van Kiefers werk terugkomt en verwijst naar het zware gewicht van de menselijke geschiedenis. Daarnaast bevat de tentoonstelling films van en over Anselm Kiefer, waaronder de weinig bekende film Noch ist Polen nicht los… (1989), die hij vlak voor de val van het IJzeren Gordijn in Warschau opnam.
Rein Wolfs, directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam:
‘Het Stedelijk heeft een lange geschiedenis met Anselm Kiefer en heeft een belangrijke rol gespeeld in de acceptatie van zijn werk. Die connectie wordt zichtbaar in twee bijzondere ruimtelijke installaties die hij in ons museumgebouw zal presenteren en die een totaalervaring bieden. Het zal heel indrukwekkend zijn om deze installaties straks naast zijn iconische werken uit de jaren 1980 te zien. Zo blikt Kiefer zowel naar het verleden als naar de toekomst.’
Titel van de tentoonstelling
De titel van de tentoonstelling, Sag mir wo die Blumen sind, verwijst naar het anti-oorlogslied Where Have All the Flowers Gone van de Amerikaanse folkzanger en activist Pete Seeger uit 1955. De song werd vooral bekend door een vertolking van Marlene Dietrich in 1962. Het grote, nieuwe ruimtelijke werk dat Kiefer voor het Stedelijk maakt met de titel Sag mir wo die Blumen sind bestaat uit verf en klei, gecombineerd met uniformen, gedroogde rozenblaadjes en goud. Hiermee symboliseert hij de cyclus van leven en dood, waarbij de menselijke conditie en het lot van de mensheid centraal staan. De bloemen in de titel verwijzen eveneens naar de Zonnebloemen (1889) van Van Gogh en naar de recente landschappen van Kiefer die in deze tentoonstelling voor het eerst te zien zullen zijn.
Over Anselm Kiefer
Anselm Kiefer (1945, Donaueschingen, Duitsland) werd een paar maanden voor het einde van de Tweede Wereldoorlog geboren. Hij speelde als kind tussen de puinhopen van het naoorlogse Duitsland. In de late jaren 1960 was Kiefer een van de eerste Duitse kunstenaars die in monumentale, confronterende werken de beladen geschiedenis van zijn land aankaartte, wat aanvankelijk in zijn vaderland op veel kritiek stuitte. In Nederland vond zijn werk vroeg erkenning bij verzamelaars en musea zoals het Stedelijk. Later zou Kiefer geprezen worden voor het doorbreken van de stilte rondom het verleden van Duitsland. Zijn werk verkent thema's als geschiedenis, mythologie, filosofie, literatuur, alchemie en het landschap.
In samenwerking met het Van Gogh Museum wordt de tentoonstelling Kiefer/Van Gogh van 28 juni tot en met 26 oktober 2025 gepresenteerd in de Royal Academy of Arts in Londen.
Persbriefing
Bekijk de video met Emilie Gordenker (directeur Van Gogh Museum), Rein Wolfs (directeur Stedelijk Museum), Edwin Becker (hoofd Tentoonstellingen, Van Gogh Museum) en Leontine Coelewij (conservator Moderne en Hedendaagse Kunst, Stedelijk Museum).