Deze studiedag is georganiseerd in het kader van het bredere onderzoeksproject naar prentenseries van de vier Nabi-kunstenaars door conservator prenten en tekeningen Fleur Roos Rosa de Carvalho. Het Van Gogh Museum kreeg hiervoor onlangs een genereuze beurs toegekend van The Paper Project van de Getty Foundation.
Van Proef tot Perfectie
Directe aanleiding voor deze studiedag was de tentoonstelling Van Proef tot Perfectie: Edouard Vuillard Paysages et intérieurs die in het prentenkabinet van het museum te zien was van 4 oktober 2019 t/m 8 januari 2020.
In de tentoonstelling waren zo’n tien tekeningen en 35 proefdrukken samengebracht met de definitieve serie van dertien prachtige kleurenlitho’s. De expositie was een absolute buitenkans voor de genodigde experts uit binnen- en buitenland. Zij konden door de verschillende bladen zorgvuldig te bestuderen en te vergelijken, inzicht krijgen in het artistieke proces van ontwerp tot uiteindelijke druk. Tevens werd de wisselwerking tussen kunstenaar en drukker duidelijk.
Lezingen over Vuillard, Clot, Bonnard, Denis en Roussel
In de ochtend stonden er drie lezingen op het programma:
- Mathias Chivot, onderzoeker van de Archives Vuillard, hield een presentatie over de betekenis van de serie binnen Vuillards oeuvre.
- PhD-kandidaat Natalia Lauricella presenteerde een verhandeling over de drukker Auguste Clot als kleurenlithograaf.
- Senior Conservator Fleur Roos Rosa de Carvalho van het Van Gogh Museum presenteerde haar onlangs gestarte onderzoeksproject naar de vier prentenseries van Nabi-kunstenaars Pierre Bonnard, Maurice Denis, Ker-Xavier Roussel en Edouard Vuillard die zij voor uitgever Ambroise Vollard maakten.
In Fleurs onderzoek zal het artistieke proces van ontwerptekening en proefdruk tot de uiteindelijke editie van deze prenten nauwgezet in kaart zal worden gebracht. Ze benadrukte dat dit onderzoeksproject enkel kans van slagen heeft met de actieve betrokkenheid van de aanwezigen, waardoor een wijdvertakt netwerk kan worden opgebouwd en zoveel mogelijk drukken opgespoord kunnen worden.
Interactieve casus
De middag had een interactieve opzet waarin in kleine groepjes de prenten werden bestudeerd en besproken. Daarna werden de bevindingen en vragen gepresenteerd aan de hele groep. De groepjes hadden een gemengde samenstelling: naast kunsthistorici gespecialiseerd in de Nabis, waren ook papierrestauratoren betrokken, evenals een lithograaf, een veilingexpert, een galeriehouder en diverse verzamelaars. Hierdoor werd er in één dag een enorme hoeveelheid kennis gegenereerd, die de komende jaren goed van pas zal komen tijdens de verdere uitbouw van het onderzoek.
Een belangrijke realisatie was dat de essentiële technische kant van de productie van kleurenlitho’s nog te weinig aandacht heeft gekregen. Kennis van het tekenen of het overzetten van een ontwerp op de steen, het mengen van kleuren en het drukken met de handpers, is onmisbaar om de meesterwerken van de grafische kunst beter te kunnen doorgronden.
Door de werken in de tentoonstelling samen te brengen, werden afzonderlijke objecten onderdeel van een groter geheel en kon het artistieke proces worden gereconstrueerd.
Toekomstige exposities
Na de zeer succesvolle eerste studiedag is de ambitie uitgesproken om in de komende jaren een vergelijkbare tentoonstelling over Maurice Denis te organiseren.