Norbert Goeneutte, Henri Guérard aan zijn drukpers (Henri Guérard à sa presse), 1888

Ets

De Franse kunstenaars die tijdens de etsrevivals van de 19de eeuw de etskunst nieuw leven wilden inblazen, konden bogen op een rijke traditie. Grote kunstenaars uit het verleden, onder wie Rembrandt en Goya, hadden artistieke wonderen gecreëerd met behulp van deze prenttechniek.

Toch was etsen in de 18de eeuw vooral een dienend medium geworden, waarmee schilderijen en tekeningen werden gereproduceerd. Prentmakers als Félix Bracquemond, Henri Guerard en Felix Buhot wilden dat veranderen. Ze verenigden zich in de Société des Aquafortistes en experimenteerden vrij met het etsen om tot volwaardige kunstwerkjes te komen.

Een tekening in meerdere exemplaren

Tekenen met een etsnaald in de zachte grondlaag waarmee de etsplaat wordt bedekt, lijkt erg op tekenen met pen op papier, waardoor de kunstenaar snel en vrij kan werken. De pleitbezorger van de etskunst Phillipe Burty noemde de ets dan ook ‘een tekening in meerdere exemplaren’.

Het spontane karakter van de ets werd in de tweede helft van de 19de eeuw door critici, schrijvers en uitgevers aangegrepen om de ets te promoten als de meest artistieke en expressieve prenttechniek.

De ets zou de beschouwer het dichtst bij het grillige handschrift en de intieme gedachten van de kunstenaar brengen.

Albert Besnard, Intimiteit (Intimité), 1889

Albert Besnard, Intimiteit (Intimité), 1889

Toegankelijk en vrij medium

Omdat etsen zo op tekenen leek, was het een relatief toegankelijk medium voor kunstenaars. Ze hadden weinig technische kennis nodig om aan de slag te gaan en lieten ook het meer ingewikkelde drukproces vaak over aan professionele drukkers als Auguste en Eugène Delâtre.

Er waren echter ook kunstenaars die zich volop verdiepten in de technische mogelijkheden van de etstechniek en het hele proces van ontwerp tot druk in eigen hand namen. Félix Buhot had een tomeloze experimenteerdrift en gebruikte niet alleen de lijnets, maar ook drogenaald, aquatint en roulette om tot verrassende, vaak unieke afdrukken te komen.

Félix Hilaire Buhot, Begrafenisstoet op de Boulevard de Clichy (Convoi funèbre au Boulevard de Clichy), 1887

Félix Hilaire Buhot, Begrafenisstoet op de Boulevard de Clichy (Convoi funèbre au Boulevard de Clichy), 1887

Verder lezen

Gabriel P. Weisberg, The Etching Renaissance in France: 1850-1880, tent.cat., Salt Lake City (Utah Museum of Fine Arts) 1971

Alison Mc Queen, The Rise of the Cult of Rembrandt. Reinventing an Old Master in Nineteenth-Century France, Amsterdam 2004

Ad Stijnman, Engraving and Etching 1400-2000. A History of the Development of Manual Intaglio Printmaking Processes, Houten 2012