Aan Theo van Gogh

Waarde Theo –

Het is volkomen teregt dat gij vraagt waarom ik u nog niet antwoordde. Ik heb wel degelijk uw brief ontvangen met ingesl. fr. 150.– Ik begon een schrijven aan U om U er vooral voor te bedanken dat gij mijn brief scheent begrepen te hebben en om U dan te zeggen dat ik slechts reken op frs 100 doch het eigentlijk er moeielijk van doen kan zoolang ’t niet vlot. doch niettemin, als het frs 150 is, is er frs 50 buitenkans bij in zooverre dat onze allereerst afspraak vóór s’Hage slechts frs 100 was, en in geval we maar half goede vrienden zijn zou ik niet meer willen aannemen.

Ik kon echter dien brief niet afkrijgen en sedert heb ik U willen schrijven maar ik heb er geen woorden voor kunnen vinden.– Er is iets gebeurd Theo, waar de meeste lui hier niets van weten of vermoeden – noch ook ooit mogen weten, dus zwijg gij dit als ’t graf – maar dat verschrikkelijk is. Om U alles te zeggen zou ik wel een boek moeten schrijven – ik kan dat niet – Mej. Begemann heeft vergif ingenomen – in een oogenblik van wanhoop toen zij tot hare familie gesproken had en men kwaad sprak van haar en mij, en zij raakte zóó van streek dat zij in een oogenblik, mijns inziens van besliste mania, het deed. Theo ik had al eens een dokter geraadpleegd over zekere verschijnselen in haar.– ik had 3 dagen te voren haar broeder onder 4 oogen gewaarschuwd dat ik vreesde zij zenuwzinkingkoorts zou krijgen en dat ik tot mijn leedwezen moest betuigen ik geloofde de familie B. al bijzonder onvoorzigtig handelde door zoo tot haar te spreken als zij deden.

Nu, dit hielp niets, in zooverre niet dat de lui mij twee jaar uitstelden en ik hier meest beslist niet in wou treden daar ik zeide, als er hier van trouwen kwestie zou zijn het zeer spoedig moest zijn of niet.–

Nu Theo, gij hebt M^m Bovary gelezen, herinnert gij U de EERSTE M^m Bovary, die stierf in een zenuw toeval.– Zooiets was het hier doch hier gecompliceerd door innemen van gif. Zij had dikwijls als wij rustig wandelden of zoo tot mij gezegd “ik wou dat ik nu sterven kon” – ik had nooit daarop geattendeerd.–

Op een morgen echter valt zij op den grond. ik dacht nog niets dan aan een beetje zwakte. Maar het werd erger en erger. Krampen, zij verloor haar spraak en mompelde allerlei maar half verstaanbare dingen, zakte in elkaar met allerlei schokken, krampen enz. Het was toch anders dan een zenuwtoeval ofschoon ’t er veel van had en ik kreeg plotseling argwaan en zei – heb jij iets ingenomen soms? zij schreeuwde “Ja”– Nu, toen maakte ik korte wetten, zij wou ik haar zweeren zou ’t nooit te zeggen tot iemand – ik zeide, best, ik zweer je al wat je wilt maar op conditie dat jij direct dat goedje maar uitbraakt – steek je vinger in je keel tot je braakt en anders roep ik de lui er bij.– Enfin nu begrijpt ge de rest. dat braken ging maar half en ik ging er mee naar haar broer Louis en zeide het tot Louis en liet haar een braakmiddel geven en ik ging direkt naar Eindhoven, naar D^r v.d. Loo. Het was strychnine dat zij nam doch de dosis is wat te klein geweest of welligt heeft zij om zich te verdooven chloroform of laudanum er bij genomen, wat juist tegengif tegen strychnine zou wezen. Maar kortom zij heeft toen nog spoedig het tegengif genomen dat v.d. Loo voorschreef. Niemand weet er van dan zij zelf, Louis B., gij, D^r v.d. Loo en ik – en ze is direkt geexpedieerd naar een dokter in Utrecht en het heet ze op reis is voor de zaak, welke reis juist door haar begonnen zou worden.– Ik geloof dat het waarschijnlijk is zij geheel genezen zal doch er zal mijns inziens nog zeker een heele poos volgen van zenuwlijden – en in welken vorm – serieuser of minder serieus – zich dat openbaren zal is juist nog de kwestie. Maar zij is nu in goede handen.– Doch hoezeer ik terneergeslagen ben door deze gebeurtenis zult gij begrijpen.

Het was zoo’n doodsangst kerel, wij waren alleen in ’t veld toen ik dat hoorde.– Maar gelukkig is althans nu het gif wel uitgewerkt.

Maar wat is dan toch die stand en wat is dan toch die godsdienst die de fatsoenlijke lui er op na houden. o het zijn eenvoudig absurde dingen en die de maatschappij tot een soort gekkenhuis maken, tot een averegts verkeerde wereld.– O dat mysticisme.

Ge begrijpt dat in deze laatste dagen alles, alles mij door ’t hoofd ging en ik geabsorbeerd was in deze trieste historie.– Nu zij dit geprobeerd heeft en ’t is niet gelukt, krijgt zij denk ik wel zoo’n schrik dat zij ’t niet ligt voor de tweede keer probeeren zal – een mislukte zelfmoord is ’t beste geneesmiddel voor zelfmoord in ’t vervolg.– Maar als ze zenuwzinkingkoorts of hersenontsteking of zoo krijgt dan – – – Doch deze eerste dagen nu is alles vrij goed gegaan met haar – alleen ik vrees er nog wel gevolgen zullen komen.– Theo – kerel – ik ben er zoo van ontdaan.– Gegroet, schrijf mij eens een woordje want ik spreek hier met niemand.

adieu Vincent

herinnert gij U die eerste M^m Bovary?